Dijitalin Lidyalıları kimler olacak?

Hayatın önemli dinamiği para ve geleceği

2600 yıl önce bulgur ve pekmez verip pirinç ile yağ 1e1 takas edilebiliyordu. Fiziki alanın kısıtlı oluşu takas edilebilirliği düşürüyor, bu nedenle büyük hacimli ve daha verimli iş yapmayı önlüyordu. Bunun ilk farkına varan Lidya kralı Alyattes oldu. Alyattes bir gün saray alışverişi yapmak üzere pazara çıkar. Alışverişlerini yapmak için bir dizi takaslar yapar ama hem istediği şeyleri alamaz hem de 10 kilo buğday zarar eder ve duruma haliyle sinir olur. Dönemin altın ustalarını toplar ve Lidya Krallığının Armasının bulunan altın paranın basılmasını ister. Önce reddedilse de, Alyattes bunu kendisi için çok fonksiyonel bulur. İstediği şeyi uğraşmadan aldığını, hatta gerektiğinde insanları 1 kese altın veririm diyerek kullanabildiğini veya ödüllendirebiliyor olduğunu fark eder.

Para bulunuşu, her bireye bir Lidya kralı olma lüksünü sundu diyebiliriz. İktisadi olarak ekonominin daha da hızlanabilmesi için insanlığa büyük bir yenilik getirdi. Her tür isteğin daha hızlı gerçekleştirilebileceği yenilikçi bu method günümüze kadar gelişti ve değişmez bir meta olarak insanlığa karşıtı. Paralel biçimde para biçiminin ve bireye geçiş fazlarının sosyolojik olgular içinde evrimleştiğini görmek mümkün.

Kısa dönem öncesine kadar veznelerdeki sıra kuyrukları yerini bugün mobil bankacılık uygulamaları aldı. Ödemenin hikâyesini 2015 öncesinde yazmak istememin nedenlerinden birisi yeni yılla beraber ülkemizde çıkacak e-para yasası, iphone 6 ile gelen ipay özelliği, Google android market’in ön ödemeli kart atağı ve bazı çarpıcı istatistiklerle bu konunun gündemde oluşu…

Dijitalin Alyattes’i olmaya talip birden çok firma ve farklı sektör var. Dijitalleşen işlemlere karşılık nelerin uygulanabilir olacağı konusu ise devletin yaptırım alanı olacak. Yeni yasayla beraber, para işlem aracılığı yapan firmaların da bankalar gibi lisans almaları gerekecek ve belirli işlem hacimlerine tekabul parayı mevduat olarak bulundurmaları gerekecek ve bu bağlamda lisans alarak vergilendirilmeleri mümkün olacak. (örneğin: paypal gibi şirketler) Dolayısıyla, ülkemizde bu soru işaretleri birazcık kalkacak. Bu yeni yapıyla, bilişim sektörü ve teknoloji geliştirici firmalar ile bankaların & operatörlerin birleşik güçler oluşturacağı yapıları görebiliriz. Cüzdanın dijitalleşiyor oluşu bu anlamda yukarıdaki sektörler için çok kritik... Bunu basitçe, ABD pazarının 2017 için beklenen mobil ödeme işlem değerinin $74 milyar olması şeklinde özetleyebiliriz.

Softcardla piyasaya sürülen mobil cüzdan ABD’deki operatörlerin ortak çıkardığı bir ürün olarak ödeme yaptıkça iletişim hizmeti sadakat faydalarının alındığı bir yapı olarak öne çıkarıldı. Amex ise kredi kartlarının alternatif olarak mobil uygulama ile de ödeme yapılabileceğini belirtti. Apple ve Samsung ise hem teknolojinin geliştirilmesi hem de altyapının sağlanması konusunda çözüm sağlamak isteğinde... Apple’ın IBM ile yaptığı işbirliği bu altyapının bir tür hazırlığı esasında. IBM’in crm ve ödeme sistemleri üzerindeki network’ü ve uzmanlığı burada Apple’ın mobil gücüyle birleşeceğini ön görmek mümkün. Apple teknoloji üreticisi olarak yatay bir grafik kazanmış olan yeni cihaz edinme dönüşümü ve akıllı cihaz sahibi insan sayısının artması; akıllı telefonların hayatın vazgeçilmez bir parçası haline gelmesi gibi nedenlerden yeni fırsatlara gebe ödemenin geleceğinde de öncülük etmek istiyor.

Diğer büyük potansiyel Google. Türkiye’deki mağazalara giren Google öncelikli olarak dijital paranın döndüğü ve hızla büyüyen oyun ve mobil uygulama içerisinde bir tür ödeme sağlayıcısı olarak konum aldı. Google’ın cüzdan rekabetinden farklılaşarak güzel bir yapı kazanacağını düşünüyorum.

Tüketici tarafında ise ilginç bir örnek ile sunulacak olan faydayı aktarmak gerek. Kenya’da kişilerin ve mağazaların nakit taşıma riski, işlemlerin %80’inin mobilden tercih edilmesine yol açmış.

Gelişen dijital para konusu oldukça çekici durumda; kişiler arası transferler haline gelecek olması, fiziki ödemelere kıyasla güvenlik ve hız avantajının kişiler için alternatif olmanın ötesine geçeceğini belirtmek gerek… Özellikle bu grafiğin ve Afrika ülkelerinden çıkan öngörünün diğer ülkelere yeni yaratıcı projelerle yayılacağını düşünüyorum.

Bilgi hızlı iletiliyor ve exponansiyel olarak büyüyor oluşu parayı da bu yeni modaya uymayı zorunlu kılacak gibi…

Vezne ve bankaların mobil uygulamalar haline gelmesi ve e-ticaret, sanal para ile ilgili istatistikler, farklı ülkelerdeki öngörüler ve teknoloji firmalarının büyük denizde yapacağı yatırımlar cebimizdeki cüzdanlarımızın yerini telefonlarımızın alacağı kararını vereceğini söylese de Türk insanının pazarlık ederek alışveriş yapma alışkanlığını dijitale nasıl indireceğiz o da bir merak konusu doğrusu.. :)